jaryanketab

سلام در این مطلب میخوام براتون از مخراج کاری صحبت کنم ،از تاریخچه مخراج کاری  انواع پایه ها در مخراج کاری و غیره.

شاید خیلی از شما با این هنر و صنعت آشنا باشید و دنبال تابلو ورق طلا زیبا باشید که با استفاده از سنگهای زینتی بر روی آن کار شده باشد. در هرصورت من سعی دارم تا اطلاعات شما را  در این زمینه افزایش بدم و بهترین سایت‌های فروش آنلاین رو به شما معرفی کنم لطفا در ادامه همراه من باشید.

تاریخچه مخراج کاری

هنرمندان ایرانی از قدیم الیام در صنعت طلا و جواهرسازی سبک خود راداشتند . در کاوش های باستان شناسی انواع زیور آلات ، کاسه ها و جام های جواهر نشان از دوران قدیم به دست آمده است. آثار به جای مانده از دوره مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و دیگر دوران نشان می دهد که مخراج کاری و هنر قرار دادن جواهر بر روی فلزات گرانبها در ایران سابقه ای طولانی داشته است . بازمانده اصلی از آن روزگار شاید زیورآلاتی باشد که زنان قبایل چادر نشین مختلف و زنان روستایی از آن استفاده می کردند. اغلب این زیورآلات دارای تزئیناتی زیبا از سنگ های زیبا و درخشان هستند. 

مخراج کاری یا مرصع کاری چیست؟

از قدیم تا الان استفاده از سنگ‌‌ها و فلزات برای ساخت زیورآلات رسم بوده است. بشر با کشف فلزات و سنگ‌های گران‌قیمت هنر و خلاقیت خود را به کار گرفت و شروع به ساخت زیورآلات و وسایل زینتی کرد، که اکثرا برای ساخت آنها از فلزات و سنگ‌های ارزشمند استفاده شده است. 

مخراج کاری

مخراج‌ کاری به آخرین مرحله و جایی که کار تمام می شود از ساخت زیورآلاتی که از ترکیب سنگ و فلز ساخته می‌شوند گفته می‌شود. عنوان مرصع‌ کاری که نام دیگر این هنر است در توصیف قرار دادن نگین یا سنگ بر روی پایه‌ای که از قبل طراحی شده، به کار برده می‌شود. در واقع از مرصع‌ کاری می‌توان به عنوان مهم‌ ترین و حساس‌ترین مرحله از طراحی جواهر نام برد. استادکاران بسیاری در این زمینه مشغول فعالیت هستند که از هنرمند ترین و قابل ترین آنها میتوان از استاد خشایار جاویدان نام برد که خدمات ارزنده ایی در این صنعت به کار آموزان و حتی استادکاران ارزانی داشته.

 اصول مخراج کاری

مخراج کاری اصولی دارد که باید رعایت شود تا زیورآلات دارای ظاهر مناسب و کیفیت ساخت عالی باشند. برای مثال اگر انواع پایه انگشتر به هنگام مخراج کاری نتواند سنگ را در خود نگه دارد به سنگ آسیب وارد خواهد شد. این امر در ضعیف شدن کیفیت کار مخراج کار و همچنین کاهش قیمت زیورآلات نقش دارد. پس سعی می کنند پایه نگهدارنده با شکل مناسب را انتخاب کنند. از دیگر اصول مخراج کاری طلا می توان به تنظیم میزان فشار مخراج کار بر روی ابزار کار اشاره نمود.

انواع پایه های مخراج کاری

به وصل کردن پایه به سنگ، نگین‌ کاری یا مرصع‌ کاری می گویند . این اتصال می‌تواند از طریق پایه‌ های مختلف انجام شود و در نتیجه با توجه به تنوع پایه‌هایی که وجود دارد روش‌های مختلفی نیز برای وصل جواهر بر روی فلز داریم .

پایه چنگه ای، پایه سنگفرشی . پایه بالرین . پایه مهره‌ای . پایه تراز . پایه کانالی . پایه دیواره‌ای یا حفره‌ ای . پایه خوشه‌ای

حفظ کیفیت سنگ ها در مخراج کاری

حساسیت مرحله مخراج کاری در این است که ، اگر در حین مخراج کاری پایه های نگهدارنده  سنگ، به خوبی سنگ را در محل خود نگه دارد بعد یک مدت به سنگ آسیب وارد می شود و از کیفیت آن کم می شود .

پایه چنگه ای

وظیفه پایه نگهدارنده حفظ نگین است بنابراین همه طرح های پایه باید بتوانند نگین را به خوبی نگه دارند. پایه چنگه ای برای جواهرات تک نگین مناسب تر است. در این طرح، تمرکز روی جواهر است و فلز قیمتی در حاشیه کار قرار دارد. 

 پایه دیواره‌ای یا حفره‌ ای

پایه نگهدارنده از فلز به گونه ای طراحی شده تا به طور کامل اطراف جواهر را بپوشاند. این پایه در ساخت زیورآلات با طرح های فانتزی کاربرد زیادی دارد. 

پایه کانالی

در مخراج کاری با توجه به نوع پایه نگهدارنده، نصب نگین انجام می شود. پایه کانالی برای جواهرات با تراش گرد بهتر تر است چون لبه های کار به هیچ وجه در معرض آسیب و ساییدگی قرار ندارند.

 پایه سنگفرشی

عملیات قرار دادن سنگ های ریز و ظریف روی زیورآلات بسیار سخت تر است. نصب نگین های ریز در مخراج کاری بر روی پایه سنگفرشی از تخصص های ویژه ای است که مخراج کاران با تجربه از عهده اش بر می آیند. 

پایه خوشه‌ای

برای مخراج کاری خوشه ای باید تعدادی جواهر ریز را به صورت فرضی یک گل بر روی پایه قرار داد معمولا شکل پایه طوری طراحی شده که سنگ ها در چند سطح و با اختلاف ارتفاع نصب می شوند. 

 پایه بالرین

شیوه کار به این صورت است که  سنگ های مخروطی شکل به دور یک مرکز فرضی چیده می شوند. این طراحی دارای فرمی مخروطی شکل است .

انواع مخراج کاری

مخارج کاری نیز دارای مراتی و انواعی است که توسط همنرمندان متعددی در طول تمام سالهایی که از عمر این هنر میگذرد توسعه پیدا کرده و ابداع شده اند. در ادامه به برخی از انوع آن اشاره خواهیم داشت.

مخراج کاری ریلی

در مخراج کاری ریلی، سنگ ها با دیوارهای دو طرف محافظت می شوند پس دیواره های دو طرف که نقش اصلی در نگه داشتن سنگ ها را دارند باید محکم و ضخامت لازم را داشته باشند. حداقل ضخامت دیواره های بیرونی ریل برای این روش مخراجی 0.80 میلیمتر می باشد. هرچقدر اندازه ی سنگ ها بزرگ تر باشد، ضخامت دیواره های دو طرف باید بیشتر باشد تا بتواند سنگ ها را محکم در جای خود نگه دارد. در این روش مخراج کار سنگ ها را یکی یکی درون ریل جا گذاری کرده و سپس دیواره های دو طرف را بر روی سنگ محکم می کوبد تا سنگ ها بین دو دیواره گیر کنند و محکم شوند.

مخراج کاری کاسه ای

در این روش از مخراج کاری ، سنگ ها به صورت مجزا و تک تک ، که بر روی یک سطح پخش شده اند، مخراج کاری می شوند. در این روش از مخراج کاری، سنگ مورد نظر به صورت کامل درون سطح فلز فرو می رود به طوری که تاج یک سنگ باید با سطح طلا و یا فلز هم سطح یا به اندازه خیلی کم بالاتر از سطح کار باشد.

مخراج کاری دیواره

این روش از مخراج کاری که در ایران به روش مخراج کاری دیواره معروف است یکی از قدیمی ترین روش های مخراج کاری است و می توان با استفاده از آن سنگ های درشت را به صورت تکی مخراج کاری کرد. در این روش سنگ مورد نظر با دیواره ای که دور تا دور آن را پوشانده است نگهداری می شود. مخراج کار با ابزار خوشه دور تا دور دیواره را بر روی سنگ می کوبد تا سنگ محکم شود. این روش یکی از امن ترین روش های مخراج کاری می باشد و سنگ مخراج کاری شده به هیچ عنوان از کار بیرون نمی افتد .

مخراج کاری چنگ

این روش از گوهرنشانی یکی از پرکاربردترین و محبوب ترین روش های مخراج کاری برای سنگ های درشت، سنگ های رنگی قیمتی و نیمه قیمتی می باشد. در این روش مخراج کار سنگ ها را با تعداد حداقل دو چنگ بزرگ محکم می کند. به شکلی که چنگ ها را بر روی سنگ به صورت کاملا نرم خوابانده و محکم می کند. تعداد چنگ ها بسته به مسائل فنی و طراح و نوع طرح می تواند از تعداد دوچنگ تا هشت چنگ تغییر کند .پرکاربردترین و رایج ترین حالت چهار چنگ و شش چنگ به صورت چهار ضلعی و شش ضلعی می باشند .

مخراج کاری گوارسه

این روش یکی از پرکاربردترین روش های مخراج کاری برای سنگ های گرد واکثرا سایز کوچک و متوسط می باشد. در این روش سنگ ها با استوانه های ریزی که از این به بعد گوارسه می نامیم، محکم نگه داشته می شوند.

مخراج کاری قلم خور

این روش تنها در نصب جواهراتی کاربرد دارد که ابعادی کوچک‌ تر از یک‌ دهم قیراط دارند. با این حساب می‌ توان گفت که روش قلم خور یکی از سخت‌ ترین شیوه‌ های مخراج کاری است که مخراج کار باید برای انجام آن دقت و ظرافت بالایی از خود نشان دهد. تمام مراحل در این شیوه از مخراج کاری توسط شخص مخراج کار بدون کمک گرفتن از هیچ ابزار ماشینی صورت می‌ گیرد که بسیار سخت و طاقت فرسا است.

نکته

کمی فشار محکم ممکن است روی سنگ پریدگی یا ترک خوردگی ایجاد کند یا بر اثر استفاده نادرست از ابزار، روی پایه های نگه دارنده خط و خش ایجاد گردد. پس باید آموزش این کار را ببینیم و بعد شروع به کار کنیم و اینکه این کار به دقت و ظرافت زیادی نیاز دارد . در حین آموزش مخراج کاری پایه های نگهدارنده سنگ به گونه ای باید برای محکم نگه داشتن آن تنظیم گردد که آسیبی به سنگ نرسد .

آیا میدانید…

در بعضی مناطق برای چسباندن موقتی نگین روی زیور آلات مورد نظر ابتدا از یکم موم استفاده می کنند که هنگام کار با قلم یا سوهان نگین از جای خود حرکت نکند و کار راحت تر انجام بشه و در آخر کار با مقداری حرارت ، موم ذوب می شود و می توان آن را با دستمال پاک کرد . در انتها تصمیم داریم تا شما را با یکی از بهترین سایتهای که در زمینه طلا و جواهر در حال کار کردن است را به شما معرف کنیم، فروشگاه اینترنتی زرین هنر ایران سالهاست که در زمینه تولید زیورآلات و تابلوهای ورق طلا فعال بوده و محصولات فراوانی را به مخاطبان خود ارائه داده است. حتما برای کسب اطلاعات بیشتر سری به این فروشگاه اینترنتی بزنید.